
Trump nih President sinak a chuahtaak duh lonak aruang an langhter ai zaangfak ngai a si
Trump nih President sinak ai tlaihbawh pengnak a ruang 5. Biden sinah a sungh ko bu zongah Trump nih president sinak ai tlaihbawh pengnak a ruang 5 cu a tanglei bang hin a si:
America president chiakhabik cazin a cungbik ah Trump a dirmi hi a ruang a um i, Richard Nixon (1969-74), Warren Harding (1921-23) le Andrew Johnson (1965-69) hna hmanh hi uar a um deuh in chiah an si cang. Election a sungh hnu ko bu zongah ningzah lei i la lo in power (nawlngeihnak) ai tlaihbawh pengmi ko nih hin a chiakhabik president ah chiah a si nak hi a si khun.
1. President office a chuahtaak bak in kilvengtu paw ai ngeih ti lai lo, thongiin ah caan a hmang kho, rawhnak a tong kho
President a si ti lo le cangka biaceihzung ah chuah colh a hau lai. “President a tuan lio mi hi sual phawt rai a si lo,” tiin a al khawh rih hna caah le, taza nan cuaimi nih hin rian tampi a tawlreltu ram hruaitu president hnahnawhpek bantuk a si lai caah, hi tazacuainak hi cu ka hrawhpiak, tiin Attorney General Barr nih a ti piak caah, taza an cuaimi hi nihin tiang a hrial khawh rih hi a si.
Vengtu ai ngeih ti lo hnu, cun Barr zong ai ngeih ti lo hnu cun porn star (hlawhhlang mintami) phaisatom a chehmi thokin, cozah sinin loan (phaisa a cawimi) a lakmi solhnalh a duh caah, asiloah a pek hnga tax a zat thumh a duh caah, a ngeihchiah thilri man vialte lih le hrokhrol rumro in a thumh dihmi kong tiang; nunau pahnih nih tlaihrem hmuh (case) le hranhram in sualpi hmuh (case) in taza an cuaimi Trump nih a in colh te lai. Nihin tiang i Trump tazacuai a timtu nunau hi 26 an si. Chungkhar ro a ka hlen, tiin a tunute Mary Trump zong nih biahri a thirh.
Thil a cawk hna nak a man kong he pehtlaiin phung a buar mi kongah States tampi le pumpaak minung tampi hna zong nih biaceihzung ah taza an cuai. President a si hnu i a hotel ai hmanmi ramdang officials hna sinin a miak a hmuh chungin hi thil cawknak man kong i buaibainak vialte hi ai thok mi an si. Zeiruangah dah ramdang mi lawng hi an si? Offical trip an tuah lio ah, meng 180 tiang Trump nih a vice president mawtaw a monghter i, Ireland i amah ngeihmi Doonbeg resort ah amah le a zultu pawl an i thum. Cu tan an i thumh lio an hmanmi te lawng hi $6,00,000 bak a dih, ti a si.
A ra lai mi zarh hnihthum chungah hin, amah le mah ngaihthiamnak i tuah dingin ngaihthiam khawhnak nawl ai hman te theu lai, tiah zumh a si. Constitution nih a pekmi ngaihthiam khawhnak nawl (the pardon powers) kong hi 2017 tein khan a advisers pawl he ceihhmaitinak a tuah cang. President pakhat nih ngaihthiam khawhnak nawl ai ngeihmi chungah hin mah le mah i ngaihthiam khawhnak nawl a um maw um lo, timi kongah Constitution nih chim ding a ngei lo. Cu tikah, Trump nih a hlankan in karhlannak a tuah i, President nih mah le mah i ngaihthiam khawhnak nawl kong cu keimah nih tuaktan khawhnak lam ka kawl lai cu, tiin Press tuahnak ah a chim. Cu lawng si lo, a ra laimi caan i zeibantuk sualnak a va tuah hmanh ah sualphawt khawhlo mi dirhmun i ngeih khawhnak lam zong a tuaktaak chih rih.
Cu ti hna a si ah cun, Trump hi Nixon le Harding an pahnih fonh tluk hrawng a si cang i, midang chiatkhatnak hmanh khi vun chappiak hau rih a si hnga. Watergate kongah, President a tuan lio i a buarmi sualnak cu a chongtu ding President Ford nih a ka ngaihthiam theu lai, tiin President Nixon nih ai ruah hnu lawngah president dirhmun in ai phuah ceu khi a si. Ford nih cun a ngaihthiampiak tak i, Nixon cu tazacuai a si thai ti lo. President Harding a dirhmun hi cu Trump dirhmun he ai lo ngaingai. Anih zong hi dehhlennak lawngtein a khatmi minung pawl he ai humzualter bal.
Eihmuarnak tor le cheng a tuahmi cu kum 57 i a thih hnu lawngah an phozarpiak. Cucaah, ngaihthiam a si maw si lo, timi cu Liannganbik Bawipa biaceihnak hmaika lawngah chuahpi khawh a si cang hnga. Nihin thilsining ah, chan chung ngaihthiam mi si lawng si lo in, president term 2nak zong a duh rihmi President pakhat a um.
President pakhat ngaihthiam a si nak a zawnka hi cu federal nih taza an cuaimi lawng he ai seng. NY hei ti bantuk states pawl nih cun anmah le an state law ning tein tazacuainak an kalpi te ko lai. Ngaihthiamnak nawl a vai ngeih len ko zongah, miphun thleidannak, asiloah mi thang va chiatnak ruang i pumpaak in tazacuaimi paoh hi cu kalpi a si ko lai. A cungah a cunglei langhtermi tazacuainak vialte tlung rih lo dingin Trump nih kham khawh rih chung nak lam pakhat te ai ngeihmi cu, cuhlan kum 4 a tuan cang bangin, hi hnu kum 4 zong a peh khawh a hau.
2. Trump nih phaisa aherh
NY Times nih a chim ningah, Trump leiba hi $400 million a phan, ti a si. A business ah zatlak a ton ruang i bomhnak a halmi hmang zong in a chap cawk ding khi a si lo. Cuhlan zongah cu bantuk cun thazaang ai chuah sek bal cang. Hi kongah amah hi tuanvo a ngeibik a si.
President dirhmun ai ngeihmi nih hin amah le a chungkhar cungah vawlei pumpi sinin chawva damhkhaan khawhnak caantha ai ngeih ve. Right-wing pawl i an foreign policy teek a phelh vial khi a caah a za. Middle-east i investment thalo chanchuahnak phaisa, asiloah, White House a lungton duh ruangah British Open zuamnak hmun cu Trump golf course lei ah thial dingin official nih an halmi ruang i a hmuhmi phaisa tampi a kut ah a lut.
“Trump” ti min lawng hmanh i za lo in, “President Trump” timi min bunh bakin, vawleicung pumpi ah innlo saknak lehmah (licence) brand a tuah. A fale pawl zong India hei ti bantuk ah cu rian ah cun an hlawh a tling ngaingai, ti a si.
Nihin a cangmi thil kongkau zongah dehhlennak a um manh cang. Biden nih phungningtein buan a comi dironh dinginn le election a dinfelnak kilven dirpi dingin amah a tanhtu hna sin lila in phaisa tor le cheng fund raise a tuah. Cu ti fund raise a tuahmi phaisa tamdeuh hi cu 2024 ai thimthannak caah le a pumpaak duhherh caah hman i tim sehlaw dawhdang in theih a si.
3. A tax returns zong phozarpiak a si lai
Pumpaak law firm bantuk ai hman cangmi justice department bomhnak he cun election hlan ah a tax returns phozarpiak lo dingin suimilaam (a caan) a tlaihpiak hna. A cheukhat biahri an tirhnak cu lawlawse khampiak khawh an si ko rih hna nain, president a si ti lo le cangka, a sual nganbik cu phozarpiak colh a si ve ko lai.
Ramdang sinah phaisa zeizat dah a bat hna, zeibantuk ramdangmi dah an si, timi cu piangtein a lang cang lai. A pumpaak ai ngeihmi a zat le cozah a batmi tax kong hi an lang dih cang lai. President Nixon i a sualpalhnak nih cun a chongtu President sinin ngaihthiamnak a co khawh. Asinain, tax a tlaitu pa nih cun Nixon president ai dinh hnu ah a zuah hlei lo. Nixon nih President a si ruang i pek lo in a ummi tax hi $4,30,000 a si. Nixon nih a rak pekmi tax hi Trump nih President a si kum 2 chung i a pekmi $750 nak cun a tamdeuh rih.
Trump caah a poi te bik dingmi cu, a tax return langhter a si tikah zeitluk mirum, asiloah zeitluk tawro a si kha vawleipi nih an theih cang lai. Cu ko nih cun a mual a phoh ngai te lai.
4. Mi nih an hnung an zulh lai lo a phang
Cu a thinphannak cu ai thok cang. Trump nih ai ngeihmi Fox News hmanh nih langhngan ngaiin a hnu a chit cang. Arizona state hi Biden ta a si cang, tiin a hmasabik thawng a thanhtu kha anmah Fox News hi an si. Ni tlawmpal a rauh hnu i “Biden cu Persident-elect a si cang” tiin media dang nih thawng an thanhmi hrawm in thawngthanhnak a tuah ve.
Fox News ah hin Trump a tanhtu an um ko, asinain a tu hi khat lei ah an mertak viar cang mi a lo. President nih an lung a ton hna lo maw a si, anmah nih President a lung an ton lo cu dek si, thei hlah. Fox a dirhmun a tumchuk ngaingai i, President nih a duhlonak langhternak tawnmi zong hmual a ngeihter lo chinchin cang.
Trump nih Twitter ah 88 million followers ai ngeih, Facebook ah 32 million, Instagram ah 23 million ai ngeih hna, tiah Washington Post nih a chim. Tutan election zongah 72 million votes ai ngeih. Cu zatzat hmuh cu a fawi lo mi a si. Asinain, cu vialte minung cu an hmun lai maw? A donghnak ah cun, biakamnak a tuahmi vialte cu hihnu kum 4 a co lawngah a tlinter khawh ding khi a si.
5. A cekne tiangin a ṭihbikmi cu “A sungmipi ” (Loser) tiin minpek a si dingmi hi a si
Trump hi fakcin a si i, cauk chungah thluaklei ngandamnak sibawi pawl nih an i hmaithlakbikmi nunzia ai ngeihmi a si. Anih caah cun, sungh, timi paoh cu tuar har dih an si. Faaktukin America a dengtu pulrai kongah zeidah ka tuahmi a si, ti ruat lehlam lo in a thilti khawhmi kongah mah le mah tu le tu ai fak pengnak hi a si cu. Hi bantuk lungput a ngeihnak hi a hlan cang. Hringtu a pa Fred Trump nih hin phaisa tom a roh ta. A pa zong hi sungh ai fahsaktuk mi pa a si ve, ti a si.
“Too Much and Never Enough: How my family create the world’s most dangerous man” timi zuar tambik cauk cu a tunu Mary Trump nih a tial i, Fred chungkhar i a sungmi si zeitluk in tuar a harnak kong a langhter.
Cu bantuk nunphung ruangah cun Mary Trump i hringtu a pa Fred Jr zong a nunnak a liam phah. A chuahsem a upa cu ti ai rawh a hmuh hnu cun, hringtu a pa nih a sungmi (loser) paoh zeiltuk fak in dah a zohchuk hna, timi lawng cu Donald Trump nih ai thanpi, tiah a psychologist a si mi a tunu nih cun tial.
Kum 74 a si ah American mipi nih min an pek. Asinain, cu min cu ai hruk duh rih thiam lo, zeicah tiah a puaitling taktak kho rih lo, a pa a tihnak tangah a khua a sa peng rih. Washington Post i misoithiam Peter Marks nih a tanglei twitter ah soiselnak bia a langhter:
“Sualkawlnak kongah a donghnak bik dirhmun an phan, tiin hun ruat hmanh u law. A vawleipi hi donghnak a panh cang hnga i, caan tha dang ai ngeih kho ding khi a si ti hnga lo i, ‘a sungmipa’ timi min an pekmi nih cun a vun thih hna. Phung (law) nih a dum lai. Thluak zawtnak nih a cungin khuadawm bang a zelh hnga. A ngeihchiah vialte nih taro ah an vun chiah hnga,” tiin a tial. Source: Chelsea Bawi (Global Rawn Chin Media )