Pastor Hi Politics Ah Kan I Tel Ding A Si Maw? Tiah Aung Myint Thang Biahalnak A Tuah Ṭhan Zeitindah Nan Ruah Cio? Rak Let Cio Uh

Laimi mi tampi nihcun phungki le pastor cu uknak kong /ram kong (politics) ahcun an i tel ding a si lo tihi an bia kal hmang a si. Asinain pastor te nih politics i an i tel ruangah zeidah a cang timi kan ruat tti hna lai.

1. BLACK THEOLOGY, USA, SOUTH AFRICA

USA i a ummi mi nak pawl cu hlanlio ah sal an rak si. President Abraham Lincon nih sal chungin luatnak a rak peek hna. Asinain mi nak le mi rang karlak ah thleidannak kha a rak sang ngai. Sal cungin mi nak mi cu an luat cang nain mi rang mi nih an zoh hna ning kha a niam peng rih. Cutikah Pathian nih minung an kan sernak ah mi rang le mi nak kan i khah nak, khamhnak ah kan i khah ah, Pathian rianttuannak ah kan i khahnak kong kho pastor te nih fakpiin an rak au pi. Cucu black theology tiah auh a si. Atu USA ahcun mi rang le mi nak thleidannak a tlau dih cang. A um pah rih hmanh ah illegal a si cang. Black zong nih Secretry of the State hna an rak ttuan cang i US Preseident hna an ttuan khawh cang. Hi thil a can khawh nak caah black theology nih tampi a rak bawmh ve.

2. FEMINIST THEOLOGY

cheukhat ram ahcun nu le pa karlak i thleidannak hi uknak kong ah, inchungkhar hruainak kong ah, nunphung ah, phunglam (law) ah, biaknak ah, fimcawnnak kongah a sang tuk. Ram cehukhat ahcun nu hi ca hmanh an cawn ter hna lo. Ram cheukhat ahcun nu i Pathian rian ttuan hi cu an thinlung chung hmanh ah a rak sem ter bal lo. Nu zong nih an rak i ruah chih ngam bal lo. Asinain Pathian nih nu cu pa bantuk in a kut in a ser ve mi hna an si. A tlanh ve mi hna an si. A rian thiang ttuan ding ah a auh ve mi hna an si. Mi zong minung, pa zong minung an si ve ko ti kan i khat bak ko timi kha an au pi. Nu le pa Pathian nih a kan dawtnak ah kan i khah ko nak kha Baibal ning in an au pi i cucu Feminist theolgy ti a si. Cucu pastor te nih an aupi caah, feminist theology bawmhnak thawng in ram tampi ahcun nu le pa hi ai khat ah ruah dih an si cang. Pa nih a tuahmi poh nu nih an tuah khawh dih ve cang.

3. DALIT THEOLOGY

India ram Hindu zumhnak ahhin Braman, an pathian nih minung pakhat a rak ser i a min ah Manu a si ti a si. Cu Manu takpum chung cun India miphun phun li kan chuah tiah an zumh. A lu in a chuakmi an um, a ttang in a chuakmi an um, a phei in a chuakmi an um i a ke in a chuakmi miphun an um tiah an zumh. Cu a ke in a chuakmi miphun hna cu tongh lo dingmi miphun (Dalit or untouchable) tiah an ti hna. Zei rian ttha hmanh an hmu kho lo. Necktie hmanh an i awih ngam lo. Khrihfa an si hnu zong ah cunglei miphun (Upper classes) pawl caah pumhnak an tuah piak hna i pumh an dih in Dalit pawl caah pumhnak a dangtein an tuah piak tthan hna. Cucu pastor tein Khrih ah pakhat kan si nak le kan i khah nak kha an aupi i cucu dalit theology ti a si. Dalit theology nih remnak tampi a ser cang. Asinain India cu Khrihfa ram a si lo caah, Hindu ram a si caah Dalit theology a relmi cu an tlawm tuk caah Dalit luatnak (Dalit liberation) cu Dalit theology nih duhning in a tuah kho lo.

4. KOREA MINJUNG THEOLGY/ THEOLOGY OF HAN

Korea ah Yanban le Sangnom timi, Bawiphun le sal phun an rak um. Yangban kutang i Sangnom nih an rak intuarnak vialte kha Minjung theology nih philh khawh lo ding in le hmailei ah chuak tthan ti lo ding in a doh. Japan kut tang in harsatnak, an rak tuarnmak vialte, North Korea he an rak i doh nak vialte chungin an i hnemhnak cu Minjung theology a si.

5. THEOLOGY OF THE PAIN OF GOD, JAPAN

Vawlei cung ralpi pahnihnak lio ah USA nih Japan ram ah atom bomb a rak thlak hna. Khuapi pahnih minung an rak thi dih. An ngeih a chia tuk, an ram a rawk tuk, pa an rak dih deng, an ning zong a zak tuk, ral teitu USA kha phaisa tampi liamh an hau rih fawn. Cutikah Japan theologian pa nih Theology of the pain of God timi cauk a ttial i japan mi cu a rak hnemh hna. Pathian nih an fale hna kan ngan fah ahhin a kan tuarpi ko timi theology a si.

6. THEOLOGY OF CHANGE, NORTH KOREA

North Korea le South Korea ai tthen hnu in North Korea cu communist party nih chan khat hnu chan khat an uk leng mang. Kim Il Sung nih a uk hnu ah a fapa Kim Jong Il nih a uk. A thih hnu in atu a fapa Kim Jong Un nih a uk tthan. An ram a siifak tuk, an uktu pawl ttih an nung tuk. An rawl a ttam tuk ah pakhat pa cu a fapa a thah le a sa a ei. Miphun dang hmai an khap ti lo. Cucaah Khrihfa tlawmpe a ummi nih a thli in kan ram thlennak ding bawmtu a si lai tiah theology ah Change an tuah ve. North Korea cu Khrihfa ram asi lo caah hi theology hi a rel tu an tlawm. A reltu hi miphun dang an si. Hi theology thawngin uknak thlen a herhnak tampi nih an hngalh chap.

7. PYTUH DOHKHAH THEOLOGY, MYANMAR

Hihi Keimah nih ka rak ttial mi a si. Ni kum hrawng ah ka rak post bal kha. Kan ram harnak (dohkhah) a tlawm deuh nakhnga Khrihfa nih kan neihmi rian le uknak ttha kan neih nak hnga kan herhmi ka rak ttial. Pathian nih a fapa hmangin kan dohkhah vialte a lah dih hnu ah a fale zeicadah dohkhah kan ton peng, kan dohkhah hi khawika in dah a rat? A herh lomi dohkhah chung in zeitindah kan luat lai timi te hna an si.

Hi acunglei ka ttialmi vialte hi Liberation Theologies ti a si. ram khat i a tuahmi le adang ram khat i an tuah ning ai dang cio. Political theologies ti ding hmanh a si.

2017 ah phungki nih Goldren Revolution an rak tuah i phungki zong tam ngaite an rak thi. Kha nih kan kan ram democracy kan hmuh khawh nak caah bia tampi a rak chim ve. Cucaah pastor te zong minung kan si ve. Uktu cozah tang ah rian a ttuanmi kan si ve caah uktu ttha cu kan herh ve i chimrel cio cu kan rian a si. Jesuh nih a kan khamh ti lawng cu a zaa lo. Jesuh nih a kan khamh i vancung ah kan kai cawlh lo. Vawlei ah kan um rih. Kan ram ah khua kan sa rih. Pathian nih Adam le Eve cu an umnak Eden Dun zohkhenh kha a fial hna baktukin pastor te zong kan nunphung, kan holh, kan biaknak le kan uknak kong zohkhenh hi Pathian nih a kan fial ve. Peekmi poh ai laakmi pastor cu pastor ttha an si lo. Credit: Aung Myint Thang(Global Rawn Chin Media)