Khah! Hihi Ramthum A Um Laimi Nih Rak Zoh Cio Ulaw Rak Holh Ve Uh! Sal Cu Nan Si Taktak Ko Maw

“Ram 3nak ummi cu sal rian ttuanmi an si.” timi bia hi Laitlang lei ummi sin in ka theih tam ngai cang i hibantuk bia chim a hmangmi cu a fim ve lomi dakaw an si ko cuh, tiah zei sawpa khin ka rak reel lem lo. Nain voi tampi ka theih cang tikah a langmi cu a chimtu minung an tampi tinak a si i cu nih a hun langhter tthanmi cu a fim lomi kan rak tamtuk ti kha a si. Cucaah kan ram ah a fim lomi an tamtuk hi ka lung ttha lo i tlawmpal te lungthin mit varnak ka hun ttial lai.

Sal timi cu zeidah a si? Sal timi cu mi pakhat (A) kha amah duhthimnak tel loin midang pakhat (B) nih saram ngeih in a ngeih i zalonnak le nawl ngeihnak pakhat hmanh ngei loin a bawipa kuttang ah a um. A umnak inn le lo le hmunhma cungah siseh thilri dang dang cung ah siseh zeihmanh amah nawlngeihnak a um lo.

Sal rian ttuan timi cu zeidah a si? Sal rian ttuan timi cu a cung i ka hun langhtermi sal a simi pa (A) nih khan amah duhthimnak tel loin a bawipa (B) caah man loin rian a ttuanpiak. Amah cu zei nawl hmanh a ngeimi a si lo caah a bawipa bia a ngaih dih a hau. A bawipa chimning in le duhning in a tuah lo sicun a bawipa nih a duhning in a hrem khawh i a duhpaoh in a tuah khawh fawn. A bawipa sinin chuahnak nawl zong a ngei lo. A dirhmun cu saram dirhmun nakin a niam deuh.

Sin-um
Sal hi a bawipa inn/hmunhma ah um in rian a ttuanmi an si caah sin-um rian a ttuanmi hi sal rian ttuan bantuk in a hmumi kan tampi. Sin-um minung cu amah duhthimnak tein kha rian kha a sokmi a si i, tangka pek tein rian a ttuanmi a si. A duh cun a chuak kho i aa tthial kho fawn. Zungrian a ttuanmi bantuk an si.

Ram 3nak kan dirhmun:
Ram 3nak ahcun sal ngeih khawhnak an khap dih. Khoika hmanh ah sal ngeih khawh a si lo. A sullam cu sal kan um lo tinak a si. Sal kan um lo cun sal rian a ttuanmi zong kan um lo tinak a si fawn. (Minung cu chim lo saram hmanh nih anmah nuhrin covo an ngei dih i duhpaoh in tuah khawh an si lo). Kanmah inn le lo ah kan um. Zalong tein khua kan sa. Kan duhmi rian kan sok. Kan duh le kan chuak tthan. Rian ngeitu nih an duhpaoh in an kan tuah kho lo. Suimilam ttem khiah in rian kan ttuan. Cucu tlamtling tein le felfai tein rian kan ttuan khawh nakhnga le kanmah zong nih duh caan paoh ah rian ttuan va kal le ttin lonak ding, rian ngeitu zong nih an duh caan le an duh tiang paoh in an kan ttuanter lonak ding caah a kan vengtu a si. Zeican dah ka ttuan le tangka zeizat dah ka hlawh lai timi a kan chimtu zong a si fawn.

Rian cu ttuan kan duh i pei sianginn hna hehchet kan kai i degree sangpipi hna lak kan i zuam hi. PhD pipi zong rian an hun ttuan i rian ngeitu hna tang ah an ttuan ko. Rian ngeitu hna zong phunghram tang ah an ttuan ko. (Thukpi le kaupi in ttial khawh asinain a pianpalau tein kha vial kha siko seh.)

Sal rian ttuan ah a kan ruatmi hna nih nan hun hngalh awk cu ram 3nak ah sal an um lo i sal rian a ttuanmi zong an um fawn lo. Zeibantuk rian niam bik te a ttuanmi hmanh khi cozah rian sangpi a ttuanmi hna he an sining aa khat. Nuhrin covo an ngeihmi zong aa khat i nang na niam, kei ka sang ti a um lo. Rian ngeitu hna nih ningcang loin an kan tuah sual ahcun taza cuai khawh an si. An ziaza kan uar hna lo cun kan chuah tak khawh fawn hna. Cucaah sal dirhmun he cun a nak le a rang bantuk kan si. Khah, a tu hnu cun samfa tia lo na hmuhnak, na ruahnak le na hngalhnak kha samfa tia deuh van siter cang.Credit-Roro Fambawl