Atulio Social Media ah a hunglar ngaimi cu Khachuan rang einak Coronavirus a damh khawh tibantuk thawngpang a thang ngaingai. Cucu biahman a si maw silo ti BBC news nih a hun ṭial ve cang. Ṭha tein rak rel law na hawile a thei lomi hna sinah Share rak tuah ve.

Unau dihlak, A dik mi thawngthanh hi daithlan lo ah a ttha. A bik in tubantuk rai he pehtlai in, A mah belte a dik lo mi thawngpang social media ah a tam tuk ve caah an thlah mi kip zumh lo ding le tuah lo ding a biapi tuk fawn.
A caan lio te a si caah corona virus kong social media ah thawng pang dik lo, mi tam taktak zong nih a dik rua tiah an zumh mi pawl hi BBC nih a vun langhter hna, Mirang ca le kawlca in a tang lei ah tlamtling deuh in rel a duh mi caah ka vun thil chih hna. Laica in tawi/ fiang in ka vun langh ter hna lai.

1. Khuachuanraang (garlic). Khachuanraang tampi ei hi korona virus a kamh tiah an ttial i mitam taktak zong nih an zumh. BBC nih a langhter ning ahcun thingthei, thlaihnah tampi ei cu ngandamnak caah a ttha mi a si ko nain, kan ei mi poh hi Kawl nih ( Tan sae, lun bae) an ti bang tamtuk ei ahcun minung caah ral a si a ti, a rak ttha lo.Taluk ram ah nu pakhat nih khachuanrang tamtuk a ei ruang ah a or chung lei a phing i sizung a phan, a thih lo cu a vanttha. Cun sibawi le bakteria le virus lei thiam sang zong nih corona virus zawtnak dam ter nak caah a ttha tiah langhter nak zei hmanh a um lo.

2. Khuaruahhar thilhnawnthenhnak ti: Jordan ram i Sather le a hawi le nih mah ti ( a haang) hi corona virus thah nak caah a ttha an ti ve caah social media ah tam taktak nih share an tuah ti a si. Hi si hang hi ttih a nung ngai mi a si, Hi si hang na din sual ahcun, lungmih, luak luak le chungtlik (dehydration) na taksa chung ti hang a tlawm tuk ruang ah thihnak tiang na phan kho tiah BBC nih a chim. USA i FDA zong nih hi hang nih zawtnak pawl a dam ter mi hmuhkhawh mi a um rih lo an ti fawn.

3. Inn in serchom ( home made) mi kutttawlnak hang: Hi kutttawl nakhang a chuah nak cu ITALY ram ah corona virus ruangah disinfektion hang an zuar mi pawl a dih cikcek ruang ah minthang company pakhat i logo kha an hman i inn ah a ran nak in an serchom mi a si. A tu lio Norway kan hman mipawl he cun ai dang taktak. Kan kut, kan taksa cung i hman ding mi ah alkohal ai tel ding a zat (%) lawng a rak za lo, taksa, vun a rawh lonak ding caah a herh mi pawl ai tel chih lo ti a si,.. TTuang, vampang le a dangdang thilri pawl thenhnak ding ca lawng ah a rak ttha mi a rak si.

4. Silver ( Ngun) aitel mi dinti: Mah hihi ngunti hi US i evangelist Jim Bakker’s nih a mah a chim mi TV bak in a vun fak mi a si. A si nain si lei thiamsang pawl nih cun, ( Sui, Ngun, Dar, thir) pawl cu minung taksa chungril chung ah ttha te in a kal kho mi an si lo, zawknak zong a dam ter mi hmuhkhawh a si lo pin ah, taksa chungril ca tu ah ttih nung a si. Lungmih, takvun rawhnak hna a chuahter khawh ti a si. A bik in Kal ( Kidney ) caah ttih a nung tuk tiah US ngandamnak lei nawlngei tu pawl nih an chim.

5. Minute 15 dan ah ti din ding: Mah hihi Japan sibawi pa nih a chim mi a si i, social media ah voi 250000 bak share an tuah cang mi a si. Ti din cu a ttha mi a si ko, upa pakhat nih ti liter 1-3 kar hi mah pum rih zan hoih in din mi a si. A si nain aherh lotuk ah ti tamtuk din zong cu Kalzawtnak le Lung (heart) zawtnak a ngei mi caah ttih nung a si fawn. Ti kan din mi nih korova virus kha kan cuap ah si lo in pawpi lei ah a kalpi i, kan pawpi chung um a hang nih corona virus pawl cu a thah hna tiah Japan sibawipa nih a chim mi hi a si, a dik mi a si ve ko nain, a chim ning in tuah awk ahcun, kan thaw kan dawp poh ah ti din chih peng a hau hnga?? minute 15 chung ah voi zeizat ko dah kan thaw kan dawp i kan thaw kan chuah fawn, corona virus hi thawdawp nak in kan chuap ah a phan i kan cuap i cell pawl ah zawknak a chuah ter hi a si. Cu caah hi thawngpang zong hi korona virus damter nak caah le thahnak caah a si kho lo tiah ti a si fawn.

6. A lumnak (heat) le ice cream ei lo ding: Mah hi zong hi social media ah a lar taktak mi a si. UNICEF min hman bak in social media ah an tar mi a si. Hihi thawngpang diklo mi bak a si. Micheu le bang nih cun corona virs cu a lumnak ah a um kho lo, zuding mi ca le bang ahcun zawtnak nih a tlunh kho hna lo anti. Zawtnak hrih ( bacterie, virus ) pohpoh hi temperature 60-100 in thah an si hna. Spor timi bacteria le bang cu 120 Centigrade bak in thah a hau. Zei thluk hmanh in i lum ter uhsih law, 50 C degree cung hicu kan chei lai lo a fiang ko, thilri, hnipuan pawl tucu 50/60/100 tiang in kan suk, kan tawl khawh hna lai nain, kan takpum hi mah thluh lin le sa in kan thanh kho hrim lai lo dah. Kan vun tu a kawk dih lai i kan taksa tu hma ah ai chuah dih lehlam lai. Vulei cung si lei le zawtnak rungrul lei thiamsang pawl nih cun corona virus cu a thar a si caah, zeithluk in dah a lum le a sa hi a in khawh timi zong kan thei fiang rih lo an ti.

A donghnak ah vun chim ka duh mi cu, social media chung i ttial mi poh zumh thlu lo ding, a tuah zong tuah thlu lo ding, nan tuah sual ahcun dam lei si lo in thih nak lei tu panh khawh a si. Sibawi le thiamsang pawl le mah le umnak cio i ngandam nak le a ttuan mipawl awka tu kha ngaih i zulh tu hi i zuam cio ko hna uhsih. Credit: Thang Za Lian/ Chirhchan: BBC.