
Kawlram Cozah A Cawlcangh Ning An Theih Dih Cang, A Konglam Ceih Dingin Chuahpi Si Cang Lai
Kawlram Cozah A Cawlcangh Ning An Theih Dih Cang, A Konglam Ceih Dingin Chuahpi Si Cang Lai
Myanmar ramchung i Rohingya minung 600,000 a um mi hna an dirhmun hi a him lo i, a hramhram in rawt le thah ding dirhmun ah an um peng rih tiin Independent International Fact Finding Mission report nih nizan ah a langhter. Marzuki Darusman, Chairman Fact Finding Mission nih a timi cu Rohingya pawl hi a hramhram in rawt le an cihmih ding dirhmun ah an um,”tiah a chim fawn.
Mah Mission hi UNO Human Rights Council nih March 2017 ah khan a dirh i, pakhatnak ah rianttuan an i timh bikmi cu Myanmar cozah nih “clearance operation” a thlen ruangah Rohingya khua tampi hrawh le khanghpiak an si i, hngakchia upa thleidang loin tampi harsatnak pek in minung 7,40,000 cu Bangladesh ramah ralzaam in an um hna. Fact Finding Mission report hi Human Rights Council 42nd Session nihin September 17, 2019, Geneva um ding mi ah langhter si fawn lai.
Mah Report nih a langhter ning ahcun Myanmar ramchung i, miphun tenau (ethnic group) dang dang a um mi hna hi a chunglei in harsatnak an tawnmi le an tuarmi an i dang cio hna. Cun, cozah ralkap nih zaangfahnak pakhat hmanh ngei loin an duh ning poh in an tuah to hna. Cu lawng si loin Myanmar cozah hrim nih miphun tenau hna cungah hmaizahnak le zaangfahnak ngei loin an zoh hna i, an tinco hnga ding zeihmanh pe loin an canvo simi diknak zong pe loin a lamh peh chih hna,”tiah report nih cun a langhter.
Shan le Kachin state hna ahcun thleidennak le ti hramhramnak tuar in Myanmar ralkap cawlcangh ning cu a chiakha taktak. civil minung tampi cungah tapung na si ti hram in kut an thlak hna ning le an nungak le nutung hna zong nih tleihhremnak faktuk an tuar tiah,”report ahhin chinchiah dih a si.
Tlangcung Mi Hna Tuarnak Report: Kum 2 chungin mah Mission nih ralkap kut a tuarmi hna le mit hrim in a hmutu minung 1,300 hna sinah hlathlatnak an tuahmi i, an hmuh mi cu minung diknak cungah phung an buar ning le hramhram in an tinco mi diknak tlaihhip le lamhpiak hi state ah a cang hrim ko tiin report ahcun langhter chih. Mah hna cu: Rakhine,Chin, Shan, Kachin le Karen state ahhin a cang bik ti a si.
Hi Fact Finding Mission nih an hmuh le an theihmi dihlak chungin Myanmar cozah nih phung a buarmi a ngantuk hringhran, mah cu UNO tang i, International law hmangin Independent Investigation Mechanism for Myanmar kutah an pek.
Fact Finding Mission nih hin phungbuarnak le thleidennak kongah mawhphurhtu le a chuahtertu hna hi cozah rianttuantu hna le bawi an si i, minung 100 min an report ahcun ttial a si. Nikum zongah khan ralkap General minung 6 an min thanh a rak si bal cang. Myanmar nih hin cozah phunglam bantukin a tuah ding le mawhphurh ding aa kam bantukin International Court of Justice (ICJ) ah a konglam hi ceih si lai i, mah hi 1948 lio i Genocide Convention bia bang in a tuah ding mi a tlinh hlei lai lo.
Tutan ah report nih a soisel bikmi cu Myanmar cozah nih minung cungah ning cang lotuk in a cawlcangh ruangah Myanmar konglam hi UNO Security Council sinah nawl i, International Criminal Court ah maw adhoc tribunal in dah Yogoslavia le Rwanda ram hna konglam a rak ceihpiak bantukin Myanmar zong hi ceih si ve seh timi ruahnak an ngei.