Josef nun in Moses nun ah Chin Exodus lamtluan!

Josef nun cu-nawlngaihnun-Izipt siangpahrang Faro nawl ngaih nun kha a si. Izipt ram ah amah te lawng zuarmi kum 17 hngakchiapa nih a unau pawl zong paamtuar harsa an rak si caah-cunglei cozah bawi pawl dawtmi si kha a rak izuam hrimhrim cu a rak hau ve-amah chan dirhmun ah. Asinain kum 400 renglo Israel miphun pawl Izipt ram ah saltaang in an hun khuasak tikah le Israel pa pawl lawngte hmanh kha Izipt ah sing 6 renglo an hung si cang tikah miphun luatnak khuakhan an hauh cang tikah Moses nun an hun herh.

Moses nun cu miphun luatnak caah Izipt siangpahrang Faro ‘nawlngaih-lo’ le doh nun kha a si (a linglet bak a si kan ti lai). Toidor nun in dothlen nun kha a hung si cang kan ti lai cu. Nile tiva kam a hninghnonak hmun fuh nun in miphun caah Rili-Sen these ramcar ah kal nun kha a si.

Cu luatnak hmun kal awkah-exodus rian thawknak dingah— Pathian nih a hmasa bik a tuahmi cu Israel pawl nih sal/aluat lomi an si an itheih ding kha a si. Cu lawngah Moses nawl an ngaih lai (Exo 6:9). Izipt ram ummi Israel miphun reng sang deuh pawl hna nihcun Moses le Aron kha an doh, Izipt le Israel karlak huatnak/buainak chuahpitu misual an ti hna cumu (Exo. 5:21).

Chinmi zong kum 60 chung Mirang kut ah, kum 70 chung Kawl kuttang ah tiin kum 130 renglo miphun mahte khuakhannak nawl (self-determination) nei loin kan um lio a asi. Atu hi miphun luat lomi kan si ti hi kan ifian cikcek hmasa ahau. Ei thaw le rengsang le innlo tha kan um ruangah kan sining iphilh lo a biapi tuk. Saram zuatnak dum I ramsa pawl hmanh ei thaw, sa thaw le innlo thatha tangah an chiah ko hna– nain sal an si ko. Cucu kan hluan ko lo maw?

Izipt ram ahhin kan nun sia a rem tuk sual maw? Josef bawi tthutdan voikhat pek kha kan saduhthah sangbik a si sual maw? Rawlthaw le thanchonak hmuihmer tuktak ah kan diriam in kan me a rem tuk sual maw? Miphun ah kan haak kau lo tuk sual maw? Kan suum a hme tuk sual maw?

Atu hi kan miphun cu kan taitang a kan dolh cang. Hitining in miphun mahte khuakhannak (self-determination/federal) ngeilo in kum 50 kan kal rih ko ahcun akan dolh dih lai ti cu a fiang ko. Zeidah kan tuah kun lai?

Chanthar Chin mino le new generation pawl nih kan khuaruahning kan thlen a hau cang. Kan pupa zeimawzat nih “Kanmah te cun kan dirk kho lailo… cawm chom kan hau, an tangah kan dor lai i an kan dawt lo ahcun kan caar lai” timi sin-um lungput kha kan kaltak a hau cang.

Federal mahte khuakhannak (self-determination) timi cu mahte dir ngam, mah miphun ibochan ngam, nun kha a si! Kan miphun caah a herh ahcun aho paoh kan doh hna lai tingam nun-Moses nun-kha kan miphun nih a herh cang! Tlangcung miphun dang sinah kan nationalism a niam tuk. Nawlngaih-nun, Josef nun in, dothlen-nun, Moses nun ah-Chin exodus hmainawr cang usih!

Credit: Salai Ceu Bik Thawng