ICJ Biaceih Zung: AHo Himnak Ca Hme Thla Kha Kan Cam?

Chin News

ICJ Biaceih Zung: AHo Himnak Ca Hme Thla Kha Kan Cam? Sih-ni a hlanmi pawl si hna seh, Aung San Suu Kyi (ASSK) pumpak siseh kumhnih chung UN experts rual nih an khomhsuatmi UN FFM report cu tuchun ah an hnon dih ko. UN nih Arakan ram, a hmun chung luh i hlat-hlainak nawl an halmi le an onh duh fon hna lo. Kawlram ah “genocide or genocidal intent” a cang lo, tiah kap tampiin an dirpi. Biahalnak: aho “sualnak” hen an phehpiak?

Image may contain: 10 people, people smiling, people standing and outdoor

United Nations Official News nih “Aung San Suu Kyi defends Myanmar from accusations of genocide, at top UN court” tiah tlangtaar hmangin thawng a hun thanh. Aho nih dah “DASSK nih Kawl ralkap a dirkamh hna lo” tiah a ti khawh rih lai? Chim ding khi um ti lo. “Provisional Measures” zong a hau lo, tiah an al. Aho “himnak” dah an humzual? Tutan “Provisional Measures” kong hi cu a zarh asiloah a thla in tam a kal hlanah ICJ biaceihbawi nih “ruling” an hun chuah te men lai.

Image may contain: 2 people, people smiling, people standing and text

The Hague khuaah Lai angki aa hrukmi zong kha hmuh an si. Laimi a kalmi kha kan um pah, ASSK dirkamh ah. Ruah awk kha a um len. Lai miphun hi Kawlram ah a sifakbik nan si, an kan ti. Vawlei pumpi ah UNHCR ah ralzaam a sokmi milu tambik hi kum zeimawzat chung kan rak si. Kumtin vawleicung ah UNHCR nih ramthum a kuat tambik milu hi kum zeimawzat chung kan rak si. Hi ruangah Norway ah Kawlmi barawzatte lawng an um lio ah Laimi a thongthong in kan um.

Hi ruangah Denmark ah Karen le Kachin pahra hmanh an um lo lioah Laimi a thongthong in kan phan. Hmun kakip ah cuti nawn in asi ko. Kawl ralkap nih “an kan tuk, an kan thah, an kan vuak, pawṭa an kan suai, an kan tlaihhrem” tiah vawlei kakipah kan kong a chimrel kho bik miphun kan rak si ve caah pakhat cu asi ko rua. USA cozah vuancipipi tongin Guam tikulh in Laimi a zaza in vanlawng in US Mainland chung a tomtom in a lutmi umchun kan si

USA cozah nih “Material Support Bar” tiah Chinmi USA luh a kham cangmi hmanh USA ramdang vuanci Ms. Condoleezza Rice tiang statement chuahter in “Chinmi cu a kham ṭhan lo” a titer khomi kan si. Chin ralzaam cu “refugee status” pek ti lo dingin UNHCR HQ, Geneva zungpi in biachahnak tuah cangmi hmanh a letter kho ṭhanmi kan si. Chim duhmi: kan covo le akhunhzi kong ahcun a chimrel kho ngaimi le a cawlcang kho ngaimi miphun khi kan si.

Nain, zeiruangah Tlangcung miphun (Kachin, Karen, Shan, Mon, Karenni, Arakan,) hna nih “Rohingya bang hin kum saupi kanmah zong Kawl ralkap kut a tuarmi kan si ve” tiah lam hna an zawh, vawleipi hmaiah cathanh hna chuahin an dirhmun an langhter khawh lioah Laimi hi kan langh khawh ve ti lo? Laitlang ah aho “himnak” caah hme thla kha kan cam piak? Ralkap suaimi 2008 Phunghram tangin a rami zalonnak hmete le zeimaw thawchuahnak bite a ongmi le akhunhzi fate teemco in a lungdi a riam colhmi miphun, a sang deuhmi “political status” a ruat ti lomi Ramthum phakin Laitlang um lio le ralzaam dirhmun si lio caan sining a philh ṭhan colhmi

Zeiruang setah hriam hi kan i put i ral kan thawh, zeiruangah ralzaam kan si i ramthum kan phak, timi fiangin a pemh kho lomi Kawl ralkap nih vun uk ah thi dengin au, tlawmte akhunhzi vun pekin tem-tuarnak vialte a philh ṭhan colhmi Lungthin a hngetmi le a fekfuanmi, dirhmun ṭha tein a ngeimi miphun kan si maw ti hi ruah awk khin a hun um deuh ṭheo tawn ko in a lang.

Tuni ICJ ahcun hlan kum 30 chung vawleipi hmaiah ralkap cozah chan lio i an rak i “pheh” tonning te khan a hun si ṭhan. Hi bantuk hi kum saupi kan rak hmuh tonmi kha asi ko. Old habits die hard! Hlan ahcun Kawl ralkap cu anmah tein an rak i pheh. Tutan The Hague khuaah ASSK changtu ah a kal vemi U Kyaw Tint Swe hi hlan lioin Kawl ralkap cozah a rak aukanhtu le phehpiaktu bawi pakhat a rak si ton cang.

Tutan cu amah lawng asi ti lo. ASSK le sih-ni rual hna zong amah he an hun si. ASSK nih lamhmai a hun hruai. Kawlrawn ah lamzawh dirkamhtu milu a singsang in le Laitlang ah thlacampiaktu a thong dengin an hun ngei. Tulio Kawlrammi nih kan zawhmi lampi cu Kawl ralkap nih ṭha tein an suaisam i an rak design ciami “roadmap to disciplined democracy” lamthluan cungah a kalmi khi kan si. Tuni ICJ zongah an phahmi lampi cungah kal bu tein an lungthlitum kan vun khenmi khi asi ko.

Kawlram uknak ah “security” lei nawlngeihnak cu a ningpiin Kawl ralkap an kutah khan a um. ICJ ah Kawl ralkap nih teinak an co sual ahcun luarpar an kai lai, an sopaw lai, an ninghngal deuh lai i, “license to kill” pek bantuk hna a lawh sual lai caah a “fak” dingmi cu Tlangcungmi kan si sual te lai ti hi phan ciomi pakhat cu asi. Cucaah aho “himnak” ca dah thla kan cam, timi cu kum 50 leng Kawl ralkap uknak tang a um balmi miphun nih i hal hmanh a hau lomi khi a hun si. Credit: Salai Van Lian Thang

Leave a Reply