
Coronavirus Doh Duh Ruangah US Nih A Fekfuanlo Mi An Chawva Thazaang Hman Ai Timhmi Hi An Derthawmnak Lehlam A Cang Te Kho Mi A Si
Coronavirus Doh Duh Ruangah US nih a Fekfuanlo mi an Chawva Thazaang hman ai Timhmi hi an Derthawmnak Lehlam a Cang te kho mi a si. US economy nih Coronavirus a lalh khawh nakhnga, tiin cozah nih $22 trillion bak hman ai tim. A tutiang ah cun checks pawl cu mail ah kuat an si lem rih lo. Technology lei ai ningcan lo ruangah le policy kongah lungtuainak a um rih caah, an rauh khunnak hi a si.
Virus karhso lo dingin khamnak rian kongah federal cozah hi a khual a nuar ngaingai. Tuanbia chungah rian ngeilo miluzat an tambik a hung si cang. Mipi pawl mah inn lo cio ah um dingin “social distancing” order an chuah hnu cun company tampi cu vava an tum ko cang.
Kan hnung thla i Congress nih $2.3 trillion pass a rak tuahmi kha ai daih hrimhrim lo. Nikhat a chuak, cu phaisa cu mipi kut ah federal nih a phakter hlei lo tikah, santlaihnak a um tung lo, tiin Oxford Economics ah chief US economist Gregory Daco nih a chim.
March 27 ah khan CARES Act tiin law (phung) an ser, asinain phaisa kuat rian a khulran kong hi buaipi bik mi cu a si. Mipi an rawl a tam hlan le, chawva hman awk pakhat hmanh ngei lo in an um hlan ah an kut i bomhnak phaisa phaakter hi a biapimi a si. I ceihcum len ding kan si ti lo, tiin liberal le conservative lei i economists tamdeuh nih an chim.
Virus ruangah business tampi an sung lai, phaisa coihnak rian a tla ngaingai ko lai. Cucaah, a ran khawh chungin karhlan kan hau. Kan hngahngan lengmang a si ko ah cun, chawva kongah sautuk kan ngor lai, kan systems zongah buainak a tam chinchin lai.
Rian a tlai ngamti lo mi minung hi zarh khat chung bakah minung a za in a thong in million tiang an hun phaak tikah, states pawl cu an sii a vaang ko hna. 1959 lio i an rak hman cangmi COBOL cungah i hngat in, California, NY le Pennsylvnia telhchih in US states vialte lakah hnarcheu tluk cu mainframe syste lawng an i rinh ko cang.
Show tuah rian a tlaimi hna ca i bomhnak kong ceih a um rih lo, cun minung pakhat ah $1,200 bomh ding, timi zong a fiangtuk rih lo. $2.3 trillion chungin Airlines pawl telhchih in a nganmi corporations pawl ca i bomhnak zong hi US Treasury Department nih an ceih ta a hau rih. Zeibantuk in, timi le, zeitikah, timi kong an khiak rih lo. “Payroll Protection Program” ca i $350 billion cu Friday in khan cu bank ah vung kal u law, phaisa vung hlam khawh a si ko cang, tiah Treasury Secretary Steven Mnuchin nih a chim.
Bank pawl nih thitha in tuanvo an kan lakpiak khawh tung ne lo. A buaibaituk ne hi teh, tiah business pawl nih an chim. Federal hi Monday tein khan pei bank ah a vung kal i, phaisa coihnak program thar hi a vung fenh ta hna awk a si cu. Emergency bomhnak phaisa hrim a phan lo. Cun, SBA disaster loan program a sokmi pawl hi $10,000 cio hmu dingin an si i, nithum chungah phasa an kut phan ding khi a si ko nain, zarh khat a rauh hnu zongah an hmu rih lo. Bussiness pawl nih an herhmi phasa a zat hi a tamtuk caah, Mnuchin nih Congress sinah a hleiin $250 billion a halpiak than hna.
Phaisa kuat kan tlai ngai tak ko, asinain, inn hlan man, food bills le bond payments pawl an tawlrel hlan hrimhrim ah business pawl hi kan i hmaithlak hmasa ko lai, tiah Trump officials tamdeuh nih an chim. President nih a kan chimh cang ko i, hi phaisa hi a rauhhlan ah kan hman ko lai. Treasury zong airline advisers pawl he an i tong cang i, khulrang tein an cawlcang cuahmah ko, tiah Mnuchin nih a chim.
Phaisa bomhnak kongah kan buaimi a um lo. Business hmetete sin phaisa bomhnak program zong zei hmanh a buai lo. Nan chimmi hi a palh. Kan i tinh ning nak rang in rian kan tuan lehlam, tiah Trump nih thawnglatu pakhat cu a mawhchiat lehlam.
2008 i chawva lei buainak ton a si lio ah khan Federal pawl nih program tamtuk lehpek an sui caah, cu nih cun an khulvai a hnumhter hna. US central bank belte cu a tawphaw a zaang i, $4.5 trillion grogram ai suai i, a laifang hrawng le a hmemi company pawl, khuapi ah a ummi cozah riantuannak hei ti bantuk hi chanchuah a timh hna.
Khuapi, states, le county le a dang cozah rian pawl belte cu $4 trillion chungin phaisa tinco ding an ngei kho ve lo. Na ti hmanmi kongah, middle sianginn kongah, zei phaisa bomhnak hmanh na hal kho lai lo, zeicahtiah, cu rian pawl cu a hohmanh nih an cawkmi a si fawm lo cu ta, tiah Government Finace Officers Association i policy director Emily Brock nih a chim.
Federal lei nih secondary-market pawl caah khua an khaan than belte le, hmunhma na ngei ve te ko lai. Duhher a ngei ve cio mi hna a dangdang an um caah, an zawn hun ruat ve hram hna u law a tha ko, tiin Federal Reserve pawl bomh kan hal chuahmah lio a si, tiin Emily nih a chim. Reuter’s (Chelsea Bawi Global Rawn Chin Media)