Lamdang a um ti rua lo: Pupa nih phung ah an thlukmi bia pakhat cu “Vawlei hang a kha” ti asi. Pupa chan ah buainak pakhat a donghnak bia khiaktu hi “Vawlei ei” ti a rak a si. Cucu zeidah a sullam taktak a si hnga tihi ka ruat tawn i; ka ruahnak tlang a hun kawm tawntu cu “Vawlei hi ttihzah phung a si” tihi a si. Hlanlio ah lori deet le vawlei cuh timi hi arak um tawn. Lori deet hmang hoi hna hi khua pakhat ah ttihzah upat ngaimi (asiloah) mineinung le nawlngei kho an si theo tawn. Lori deet kong hmanh ahhin hnu thil ah lori deet hmang cu chan hnu ah sonhtarh an tong tawn. Mi nih an kam in an pau lo nain an thinlung in an rak sonh tawn hna.

Vawlei cuh kong ahhin a naibik kan theih tiang ah Laimi, Khrihfa bakte thisen chuah le tlangza tiang kan thang kan theih. Kawl miphun pawl cu nai te hmanh ahkhan vawlei cuh ruangah khua (2) minung sawmli hrawng an i that. Cucu vawlei ruang ahhin asi. “Kan vawlei asi” tihi “Kan thisen kan pek ngammi kan mah ta asi”ti he khin a hun i zawn ngai hnga. Vawlei kong ahhin a bit a kauh timi nih khin a rihzaan lai arel ve nain, kutpi nam tehmanh hi kan vawlei asi hnu ahcun thisen kan pek ngam nak nihhin vawlei man a sunlawinak a langhter.

Nihin Hakha khualipi le Chin miphun nih lungnuam lo ngai in kan cuanhmi Ekah 676 chung ah Inn eitu sahrang thlahnak a ruang zong cu “Vawlei” kong ahhin a si. Lam cawhnak seh nih inn a hun hrawh cuahmah hna lio ahkhan ka mitthlam ah a hun cuang mi cu 2008 Phunghrampi Dal 37 (a) nak zawnte a rauthla a hung lang. “Phung ning le cang” te bak in an hrawh dih taktak ko. Hakha khualipi tuanbia ah cahmai thar a hun i ttial ve.

Cozah vawlei ah Phung ning loin inn an sak i, phung ning loin kan vawlei a si an ti ca ah cozah nih Phung ning tein an inn sakmi cu a hrawh piak hna i vawlei a chuh tthan hna” tihi zapi hmuh awkah ttial liomi le theih liomi cu a si ko lai. Hithil a can hlan ahhin, hithil cang lo ding ah thim awk lam a um ti rua lo. Asiah, Vawlei hang cu a kha ne lai maw? A hohmanh nih nih kan khiak kho hnga lo. Hi vawlei Ekeh 700 dengmang lengluang hi a tuanbia le a sining hun kirpi in a dikfel mi thil hun kawl cu lam a si ve rua lo. Innlo le ram ngeitu mipi maw mawh an phur lai, a cozah dah kan mawhchiat hna lai? Zapi cu kan i aw-aa pah cio.

Phu (2) in an um: Ramkulh cozah a hun dohkalh deuhtu mipi le ngiathlaitu mipi nih khan cozah an riantuan ning an mit an kem ngai in ko hna rua. A taktak ah cun, ramkulh cozah hi ai hnamhnawh pahmi a hun lo. 2020 hlan ah rian kan tuan manh lailo ti zong cu ai tel ko hnga. Hi thil pi hi 2020 hnu ah caanttha tal va um tilo ai kun ti zong cu a va si phum ko hnga. Hun muaitaam dih ta cu a ttha ve hnga.

Halkha khualipi ai remh lai. Mirum nih hmunttha an cawk lai. Inn dawhdawh an sak lai. Khualbuk thatha an sak lai. Hotel zong an sak lai i, Halkha a tthang cho lai tihi Ekah 676 a phaw an hun hawh hnu chunmang khi a si. Cucu cozah a ttanhtu hna nih mitthlam an hun cuanter mi a si ve ttheo lai. Amahbelte, Innhmun zuarzamhnak kong le cabuai tangah zeidah a um timi tucu Media mit zong nih a hmu kho rua lo.

Chuhmi hmun ah a vo tha deuh kha mirum nih an cawk lai. A hodah a caw lai? Hakha nih an caw lai maw? Khua a ka ruahter ngaingai. A vo hme deuh le kawrpang deuh kha mi laiva ca ah, a niam bik kha sifak ca ah tihi kan hei theihning a si. Mitthli a tlaknak le ngaih kan i chiatternak hmun le ram hi a kha sual lai tihi ruah a phu ve ko rua. Phung ning loin inn le lo cu va ngei ko hna aikun, an vawlei tuanbia le sining zulh in ai awmtawk liamh le vawlei i upat piak hi a rak herh ve ko rua.

Kan vawlei tiah thisen pek in ven kan ngamhmi hi rampi ta arak si. Cucu kan rampi phunghram ah a um. Cu thlarau cu nihin ahhin fiang tein kan hmuh. A ho a palh tiah kutdong i sawh dingah kutdong zong cu maw ai zatphut asi khawh tiah. A neetnak ah nunnak ngeilo cauk hring cu dah kan sawh kun ne lai? A fiang lo. Hi vawlei Ekah 676 hi hi mipi cio nihhin zeitin dah an hun ngeih ning asi hnga? Vawlei an ngeih thawk chan lio cozah le loram/inn hmun kong tuaktannak hi teh kan kherhlai lo sual maw? Sining tampi hun pehtonh loin rian kan ttuan sual maw tihi ruah a hun phu ngai.

Zeitin hmanhin chim ko usihlaw, hrawhpiak a tongmi mipi an palh pek, cozah an mawh pek ah, thil pakhat cu ruah a phu. Lamdang hi a um hrimhrim ti lo maw? Mipi ngeihchiatnak lamtu kha kan i thim i, Movie chung lawngah kan hmuh tawnmi inn lo hrawknak cu nihin ah zoh nuam lo ngai in kan cuan hna. A lung a awimi zazat, a ngaih a chiami zazat. “Arpi ttap na, sahngar ni na” kan chuak. Asinain, mipi lungthin ahcun Ekah 676 hi thin thi loin, i laklawh ngai in kan um. Hi vawlei maw a kha sisual ai bang, a hosin a khat lai bang hmanh kan tum hraw lo. A fiang mi cu, kan lung a nuam lo tihi asi. Salai Tial Hram Ling Yangon

Credit: Salai Tial Hram Ling