Monywa Mipi Aw vs Laizo Ṭahan Mipi Aw: Federalism Democracy Ukphung ah Power Sangbik Cu Mipi Aw Asi. Chin Khualipi Falam in aaṭhial nak le Ṭahan Kawlram asinak kong ka theih tawk Tlawmpal. Greek ram in aa thawk mi Federal Democracy Ukphung hi Mipi duhning in Khuakhan lairel le Ram Ukhruai kha asi. Miphun ahohmanh kha an tinvo covo tlukruannak thleidan lo khuaidan tbk vialte pekdih le mah tein ukhruai ter kha Federal Democracy I a hmuitinh bik asi.

Tlangcung miphun hna Sazuk le Sakhi nih ramcar in rialtidai an ngai bantukin kan i ruahchan mi kong ah Kan aw-an cu an hrik hmanh a thak ve hoi lo. Kan ai-aw Miphun party zong hnu lei ah chit 2020 tu ahcun Tlangcung party he Coalition cozah serṭi ding in timhcia kasi ati ve hoi. Media le thawngtla tampi Amakhan ngahbak loin thawng ah a khumh hna. Hlutdaw ah Tlangcungmi MP palai hna chimh mi zawng angai fawn hoi lo. Upadi remhding ati mi acan rihkhiah “Timeline” aum lo.

Tlangcung mihna hna duhmi Federalism Democrcacy lei lamhruaitu Pohma 261 le Tlangcungmi covo ngunkhuai kong hna kha ceihmai hmasa aum velo. Pi Ci Tamada sinak, NLD ukcan suater nak le 2020 vote hmuh nak hmuihtin he lawng Upadi cu aphung men tein Hlutdaw ah an hei ṭin piah ve, Rakhine MP pawl nih cun biatak tein ando. Chin NLD MP kanpa le tu cu an ngut salam ko. Apoi tak ve si. Amang hal tuah ding asi. Hlutdaw angu mi NLD chin MP kapa kha NLD cozah cu Kapa Thla Hu Pa “Police Inspector Pu Ngun Hre” hnachet bantuk ansi. Biaṭha chim ah athei loh. Akong chimh vial ah a theih dih fawn. Kapa zeitin kan ti tikah “Ka duh ah katheih, ka duhlo ah ka theih lo, ka nawl asi i ceih hla uh” an kan tidiam ko.

Monywa sandah piahnak tu ahcun Mipi aw ka ngai lai a hei ti hoi NLD nih Dr. Zaw Myint Maung, NLD Bahu Secretary nih hruai bak in asi. DASSK cu 100% in kan cohlan I kan thukkhan, Amah lei ah zungzal kan dirh peng lai ti lawng kha an au mi asi. Nuhrin covo bu le Fortify Rights nih Mithat Lainawngmi, Tlangcung mi covo vialte achut i abuar mi cozah le Ralkap, Genocide Nawlbia buar thokkhan nak le cohlan nak ah asi ati ve cang. UN le ICJ ah ahmuh thar Pakhat tu in kan in chap ṭhan hoi ai, Lobak system in an kal pi rua. NLD cozah hi kati phah cang keicu? Federal Democracy Nunphung ah a nung mi le azulh micu Mipi aw ngai asi caah UN le ICJ ah kan I n kuat piak hna lai an ti hna kha.

Chin Khualipi Falam City Planning: Vuanci Pu Za Hre Lian nih City planning cu asuai dih. Hlutdaw nih cohlan asi cang. Bahu lei zong nih Amen anti cang. Salai Lian Luai Township planning i ramnak in akau deuh. Culio ah Laizo nih Sandah an piah. Pu Za Hre Lian nih kanram, kan lopil vialte ahrawk dih ti asi. Bahu nih mipi aw-an asi caah City planning cu a rawk ṭhan, Cu hnu cun U Nu nih adang lei ah ṭhial u arak ti hna. Laizo nih Pu Lian Luai sandah an piah hnawh kha cu avoi 2 nak asi. NLD cu mipi aw-an an ngai ballo caah Laizo mipi duhnak kha zeirello in Falam Township planning cu a power hmang in a tuah chih ve. Hakha lei kap ah Thlangrawn tiang aphan cang khi.

Sui Em Pa nih Myodaw a ṭhial maw? Col. Van Kulh hi Sui Em Pa ti asi. Sui Em Nu cu Pu Thang Tin Lian Fanu asi. Falam nantu pa asi. A Pu nih le Chin Vuanci asi. Apu le Falam lei nih duh lo a tuah ballo. Col. Van Kulh nih Hakha ah ṭhial mi hi Chin Usih zung tu asi. Culio ahcun Myodaw cu Falam asi ko nain Chin Usih cu Kalay Vanlawng Ground ahkhin arak um. Sui Em Pa cu Deputy -Taihzinghmu Monwya ah a ṭuan lio asi. Taihzinghmuh Tin Tun nih nawl apek caah Chin Usih ah meeting tuah pi ding ah Chinram Kalay Myo ah Col. Vankulh cu arak phan.

Aruangcu Thakhin Hasin nih Hakha lei Chin Usih ṭhial ding in caa arak kuat hna. Pu Van Kulh nih ṭhial anduh mi le duh lomi a chimh ter dih hna. Cu lio Chin Usih Minci cu Suan Khaw Lian asi. Democracy phung in vote anlak. Chin Usih Bawi hna cu Minci Suan Khaw Lian, Thakhin Hasin, Tin Zam-Falam, le Tedim kanpa 1 min ka cing tilo. Kutthlir tikah cun Thakhin Hasin le Pu Tin Zam “Ex MP Falam” nih Hakha lei ṭhial ding in, Suan Khawh Lian nih ṭhial lo ding in, Tedim kan pa 1 cu kutthlir loin Neutral in aum. Vote 2-1-0 in Hakha lei ṭhial ding in biachah arak si. Chin Usih Bawihna nih Umnak kan ngeih lo, kan I ṭhial kho lo anti. Col. Van Kulh nih Hakha Nupa Thlirihling arak tuk hna. Hakha ah Inn ṭhatcem mi vialte anhlan hna. Aman lo tein an um ter hna. Cuticun Chin Usih a ṭhial ning cu asi.

Ṭahan Mipi Aw le U Nu cozah: Ṭahan ram khi angeitu Hakha bawi sinah Khuatlak nak nawl an rak hal hna. Hakha bawi nawl pek hnstlak mi asi tiah tuanbia ah rel cio asi. U Nu hi mizirtiam hrim hrim asi. Chinram ah Budhist aum bak lo mi kha Pura adirh. Zalonnak Thlacam tlinnak budha Pathian tiah min apek ‘Falam. Kanram, kan miphun le kan biak nak kha meithla zunkhat hmanh puak loin an kan lak diam. Ṭahan pawl cu an lem hna. Hakha le chinmi nih zei an in relo tuk hna. Kawlram ah i fon uh law covo tam deuh in nan hmuh ve lai tiah anrak lem hna. Ṭahan mipi nih Chin Ṭahan si kanduh lo. Kawl Ṭahan si kanduh tiah dih nak an rak langh terin sandah na rak piah ve. Tulio Monwya Sandah piah he aalawh ngai ngai.

Democracy asi bantuk in mipi duhning cu an zulh i Kawl Ṭahan ah anco hlan hna. Cuticun Hakha Bawiram, Chinram asi ko mi kha kawl kut ah zenthawng pelte hmanh puak loin Kawlram ah aacang lan ṭhan. Kawl lei le Rangon lei an kal tikah Kan hawikawm ṭha Kawl-Lusei an rak ti hna ti lo. Chin-Behrum thu, an rak ti ṭheu hna. An I chirh zong ah zeisan atlai tilo, Kanram kha Chinram ah lak ṭhan khawh asi tilo. Culio chin Vuanci pa cu Kawl party asi. Vuanci Pu Za Hre Lian nih hechet tiah arak el len ko hna nain Bahu nih nawl an pe ti lo. Sehthuh law Burma Lusei sinak nawl tu rak pek hna an ti diam.

Vuanci Pu Vum Tu Maung office: Rangoon ah a ṭhu. Falam cu Tlanglei Laitlang he I pehtlaih nak ah aahlat tuk. Cucaah Chinram alaifang bak Khualipi serding in 1nk hlutdaw ah arak chuahpi. Laitlang khua laifang bik Hnaring ah siseh arak ti. Vote in a sung. Achim rihmi cu Falam cu khua asi lo. Thlanmual timi Ralkap sakhan sawh sawh asi. Mirang chan Ralkap Batallion cu Sizang ah aum. Ahnu ah Thlanhmun ah an rak ṭhial. Cuhnu ah ralkap sakhan kha chin khualipi ah an ser mi asi arak ti hna. Falam in khuapi ṭhial ding hi Pu Vum Tu Maung chan in rak I timh mi asi cang.

Tulio Monywa bantukin Chinram zong ah duhnak langhter ding in NLD nih an I timh. Mipi duhnak langh ter ruang ah Falam Khualipi kan sung. Ṭahan ram kansung. Chinram ah Monwya bantukin tuah ve sual asi ahcun, Misual le covo vialte buar tu cozah le uktu kha cohlan he aalawh lai caah , Chinram ah tuah ter hrimhrim ding asi lai lo. Duhnak langhter nak in aa hlihphuah kho ding dirhmun asilo. ICJ le ICC ah biaceih ding cu sandah piah nak in luat kho asi lo. Tlangcung mi hna kan covo le kan rights vialte, Kan Limhang, kan man vialte firtu le hranhram in chut tu kha cohlan hnatlak nak he aalawh lai caah I ralrin cio uh si!.

Sualthupha Cuainak; Falam lei cheu khat nih comments in an ka Ṭhuat tawn caah tuanbia dik ka hung chuahpi ve. Ka capar he pehtlai loin Comments an hman caah. Katheih nak atling lai lo caah sual nak tu kawl loin ka palh nak tu hung karemh piak te uh. Atling lo ka chap piak chih te u mu. Pu Chia Uk, Pine Council Member he nitlang to pah biaruah nak in lak mi asi. Tuanbia pinlei deuh asi lai. Cap. Deng Thang Inn kahlan keicu. Inn pa kan rak si Pu Chia Uk he hin. Credit: Saya Rung Kaw